Bu hatalar böbrekleri bitiriyor...

Böbrek yetmezliği, böbreklerin kandaki atıkları yeterince filtreleme yeteneğini kaybettiğinde ortaya çıkar. Böbrek fonksiyonlarının yüzde 15'inin altına düşmesi de böbrek yetmezliği yaşandığının kanıtıdır. Böbrek yetmezliği bir anda ortaya çıkabilen bir hastalık değil, kademeli olarak ilerleyen bir hastalıktır.

Sigara içmenin böbreklere kan akımını yavaşlatarak böbrek fonksiyonlarının azalmasına yol açtığına dikkat çeken Nefroloji Uzmanı Dr. Serdar Osman Nalçacı, “Sigara içmeyiniz. Sigara içmek ayrıca böbrek kanseri riskini yüzde 50 oranında artırmaktadır” dedi.

Peki sigara dışında böbrek sağlığını olumsuz etkileyen diğer faktörler nelerdir?

Böbrek sağlığını korumak için nasıl beslenmeli?

Dr. Nalçacı, her 6-7 erişkinden birisinin kronik böbrek hastası olduğunu ve toplumun 3’te 1’inin böbrek hastalığı riski altında olduğuna dikkat çekti.

Ağrı kesiciler böbreklerde zarara yol açabilir

İbuprofen ve Naproksen gibi ağrı kesicileri bir süreliğine her gün alan hastaların bu durumu doktora söylemelerini ve böbrek fonksiyonlarını kontrol ettirmeleri konusunda Dr. Serdar Osman Nalçacı, “Bu ilaçlar özellikle yaşlılarda böbrek yetmezliğinin önemli bir nedeni’’ dedi.

KİMLER BÖBREK HASTASI OLABİLİR

İdrar miktarında azalma veya idrarın kesilmesinin böbrekteki hasarın belirtilerinden olduğunu belirten Dr. Serdar Osman Nalçacı, risk altında olan kişileri şu şekilde sıraladı:

“Şeker hastalığı olanlar, kronik böbrek hastalığı olan kişiler, kalp kateterizasyonuna giren hastalar, kardiyak bypass cerrahisi yapılan hastalar, kalp yetmezliği olan kişiler, karaciğer hastalığı olan ve yaşlı hastalar.”

Yağsız yiyeceklerle beslenin

Böbrek hastalıklarının yaşam tarzına bağlı olarak da gelişebildiğini aktaran Dr. Serdar Osman Nalçacı, günde 2-2,5 litre su içmenin böbreklerin iyi çalışmasını sağlayarak, böbrek sağlığını korumanın en iyi yolu olduğunu söyledi.

BÖBREKLER NASIL KORUNUR?

‘’Yüksek kan şekeri ve yüksek kan basıncı kaynaklı riskleri azaltmak için sağlıklı, düşük yağlı besleniniz. Egzersiz yapmak da kan basıncı ve kan şekeri kontrolüne yardımcı olmaktadır. Yüksek tansiyon veya şeker hastalığınız varsa böbrek fonksiyonlarınızı düzenli aralıklarla kontrol ettirin’.’

Böbrek Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Genellikle böbrek yetmezliğinin belli başlı birkaç tane belirtisi vardır. Ancak hastalığın şiddetine göre de herhangi bir belirtinin ortaya çıkmadığı da görülebilir. 

Normale göre daha az idrara çıkma,
Bacakların, ayak bileklerinin ve ayakların şişmesi, vücudun herhangi bir noktasında ortaya çıkabilecek olan ödem,
Daha önce olmamasına rağmen ani ortaya çıkabilen nefes darlığı, 
Aşırı uyuşukluk, yorgunluk ve bitkinlik,
Sürekli olarak mide bulantısı,
Zihinsel olarak karışıklık,
Göğüste hissedilen ağrı veya baskı,
Son ve en önemli olarak koma, böbrek yetmezliğinin ana belirtileri arasındadır.

Böbrek Yetmezliği Nedenleri Nelerdir?

Böbrek yetmezliği çeşitli koşulların veya nedenlerin bir sonucu olabilir.

Böbrek yetmezliğini ortaya çıkaran neden, bu hastalığın tipini de belirler. Böbreklerde ani bir şekilde ortaya çıkabilecek olan kan akışı azalması böbrek yetmezliğine neden olabilir. Bu durumun ortaya çıkmasına kalp krizi, kronik kalp hastalıkları, karaciğer yetmezliği, ağır yanıklar, ağır şekilde ortaya çıkabilecek alerjik reaksiyonlar ve sepsis gibi ciddi bir enfeksiyon yol açabilir. Yüksek tansiyon ve antienflamatuar ilaçlar da kan akışının sınırlanmasına neden olabilir.

Vücut sağlıklı olarak idrarı dışarı atamadığında toksinler böbrekte birikir ve böbreklere aşırı bir yük biner. Bu duruma idrar yollarını tıkayan prostat, kolon, boyun ve mesane kanserleri neden olur ve böylece böbrek yetmezliği ortaya çıkar. Bunların yanında tedavi edilmeyen böbrek taşı, büyümüş bir prostat, idrar yolunda kan pıhtıları bulunması, mesaneyi kontrol eden sinirlerin zarar görmesi gibi durumlar da idrara çıkmamaya neden olur ve sonucunda böbrek yetmezliği görülebilir.

Tüm bu hastalıkların dışında böbrekte meydana gelen bir kan pıhtısı, ağır enfeksiyonlar, ağır metallerden dolayı oluşan toksinler, uyuşturucu ve aşırı alkol tüketimi, vaskülit ve kan damarlarının iltihabı, birçok organın iltihaplanmasına neden olan otoimmün bir hastalık olan lupus, böbreklerdeki küçük kan damarlarının iltihabı, bağırsaklarda meydana gelen bakteriyel enfeksiyonlar, bazı antibiyotikler ve kontrolsüz diyabet de böbrek yetmezliğine yol açabilir.

BÖBREK HASTALIĞININ EVRELERİ

1. evre oldukça hafif bir evredir. Genellikle bir belirtiye rastlanmaz ya da görünür bir komplikasyon olmaz. Böbreklerde çok az hasar görülür. Bu evrede sağlıklı bir yaşam tarzını koruyarak hastalığın ilerlemesini yöneterek yavaşlatmak hala mümkündür.

Bunun için dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, tütün ürünleri kullanımından kaçınmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak gereklidir. Eğer diyabet hastalığı varsa kan şekeri de mutlaka uygun bir şekilde yönetilmelidir.

2. evre böbrek hastalığı hala hafif bir evre olarak kabul edilir, ancak idrarda protein sızması görülebilir veya böbreklerde fiziksel hasar saptanabilir. 1. evrede faydalı olan yaşam tarzı yaklaşımları evre 2'de de geçerli olarak kullanılmaktadır. 

3. evrede böbrek hastalığı orta derecede kabul edilir. Böbrekler artık olması gerektiği gibi çalışmamaktadır. 3. evre böbrek hastalığı bazen 3A ve 3B diye ikiye ayrılır. Vücutta bulunan atıkların miktarını ölçen bir kan testi, ikisi arasında ayrım yapar.

Semptomlar bu aşamada daha belirgin bir hal alır. Ellerde ve ayaklarda şişme, sırt ağrısı ve idrara çıkma sıklığında değişiklik en çok görülen belirtilerdir. Sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek yine yardımcı olacaktır, ancak sorunların altında yatan nedenlerin tedavisi için ilaç kullanımı bu aşamada başlayabilir.

4. evre böbrek hastalığı orta ila şiddetli arasında kabul edilir. Böbrekler iyi çalışamaz, ancak henüz tam böbrek yetmezliği aşamasına gelinmemiştir. Bu aşamanın semptomları arasında  anemi, yüksek tansiyon ve kemik hastalığı gibi komplikasyonları mevcuttur.

Sağlıklı bir yaşam tarzı hala hayati önem taşımaktadır. Bunun yanı sıra böbreklerin aldığı hasarın yavaşlatılması için çeşitli terapiler uygulanabilir.

5. evrede böbrekler ya tam yetmez durumdadır, ya da buna çok yakındır. Böbreğin işlevlerini yitirdiğinin emareleri oldukça belirgindir. Bunlar arasında kusma ve bulantı, nefes darlığı, kaşıntılı cilt görülür. Bu aşamadaki bireylerin düzenli diyalize veya böbrek nakline ihtiyacı vardır.